Prirodni gas kao mešavina gasovitih ugljovodonika sa dominacijom metana predstavlja izuzetno vredan energent i hemijsku sirovinu koja poseduje i značajne tehnološko-ekonomske, i ekološke prednosti u odnosu na konvencionalna goriva. Prirodni gas je gotovo idealno gorivo koje se lako meša sa vazduhom, ima veliku brzinu sagorevanja bez dima, čađi i čvrstih ostataka, i kao takav ne zagađuje okolinu. Iskustvo zemalja sa dugom tradicijom korišćenja gasa pokazuje da je prirodni gas i jedan od najbezbednijih energenata.

Prirodni gas se danas višestruko koristi: u industriji, za komercijalnu upotrebu, u širokoj potrošnji, za proizvodnju električne energije, kao sirovina u proizvodnji, a koristi se i za pogon motornih vozila.

Prirodni gas se primarno sastoji od metana, ali uključuje ostale teže ugljovodonike, kao i ugljen dioksid i azot. Od sastava gasa zavisi i njegova toplotna vrednost – koliko energije „nosi“ u sebi.

Uobičajeni sastav i toplotna vrednost uvoznog prirodnog gasa u Srbiji su:

Specifičnosti prirodnog gasa

Domaćinstva, za grejanje prostorija, zagrevanja vode i kuvanje, uglavnom koriste drva, ugalj, lož ulje, električnu energiju, solarnu energiju i gas. Električna energija svakako ima niz poznatih prednosti u odnosu na druge energente. Politikom cena sve više će se destimulisati korišćenje elekrične energije za zagrevanje, pa će se na taj način eliminisati kao energent. Mane i prednosti drva, uglja i lož ulja, najrasprostranjenijih vidova korišćenja energije kod nas, dobro su poznate našim građanima. Solarna energija nema masovnu primenu, i uglavnom se koristi za zagrevanje vode.

Aktuelni tokovi na svetskom tržištu energenata ukazuju na rastuću ulogu i značaj prirodnog gasa. Procene rezervi prirodnog gasa ukazuju na količine dovoljne za narednih 100 godina. Usklađeni razvoj tri “E” (energija, ekonomija, ekologija) prirodnom gasu daje prednost u odnosu na druga konvencijalna goriva. Zbog toga se gas smatra energentom u ekspanziji, odnosno energentom XXI veka.

Strategija dugoročnog razvoja energetike Srbije u periodu do 2020. godine, sa vizijom do 2050. godine, ističe gas kao energetski izvor XXI veka, i ekološki najprihvatljivije konvencionalno gorivo.

Našim standardima su utvrđeni visoki zahtevi koje treba da ispune gasovita goriva za korišćenje u domaćinstvu. Postoje četiri grupe gasovitih goriva. Po klasifikaciji gasovitih goriva, u drugu grupu spadaju zemni gasovi iz prirodnih nalazišta, bogati metanom. U Srbiji se koristiti prirodni gas druge grupe iz Rusije (Sibira) i iz Banata. Prirodni gas se uvozi preko Mađarske, (ulaz kod Horgoša), a u toku je izgradnja priključka iz Bugarske.

Prirodni gas, uz ugalj i ostala čvrsta goriva, jedini je primarni oblik energije koji se, uz elementarnu pripremu, može neposredno upotrebljavati. Svi ostali oblici energije (sirova nafta, vodena snaga, nuklearno gorivo i sl.) moraju se transformisati u pogodnije oblike (derivate nafte, električnu energiju, vodenu paru ili vrelu vodu).To zahteva gradnju postrojenja za energetske transformacije, uz određene gubitke i velike investicije. Zbog toga je opravdano nastojanje da se što više prirodnog gasa neposredno upotrebljava.

Neposrednom upotrebom prirodnog gasa može se u domaćinstvima zadovoljiti od 80-85% energetskih potreba (grejanje prostorija, kuvanje, priprema tople vode). Upotrebom gasa u pojedinačnim ložištima za grejanje, postiže se veća efikasnost nego upotrebom vrele vode iz toplana i kotlarnica. U poređenju sa centralnim toplovodnim sistemima, razvođenje prirodnog gasa distributivnom mrežom ima i drugih prednosti: manje investicije, jer nije potrebna izgradnja toplana i kotlarnica; gasna mreža je jeftinija od vrelovodne koja mora biti toplotno izolovana, i mora imati toplotni vod. Upotreba prirodnog gasa, uz ostalo, ima i prednost što se njime minimalno zagađuje okolina. Prirodni gas ne sadrži zagađivače, pa se njegovim sagorevanjem dobija samo ugljen-dioksid i vodena para.

Praktične prednosti gasa su:

• Priključenjem na cevnu mrežu za razvod gasa iza kućne merno-regulacione stanice prestaju brige o transportu i skladištenju kao kod uglja i drva;
• Utrošeni gas plaća se mesečno, nakon potrošnje;
• Stepen iskorišćenja je visok (nema gubitaka na početno grejanje ploče za kuvanje i slično) ;
• Nema problema oko paljenja i održavanja vatre, nema pepela i šljake, nečistoće oko ložišta;
• Kotlarnica na gas se može postaviti na tavan, čime se štedi prostor u podrumu;
• Kombinovani kotlovi-bojleri se mogu postaviti u kupatilu za etažno grejanje i zagrevanje vode u stanu;
• Postojeća ložišta za druge vrste goriva se mogu koristiti za gas promenom gorionika kod kotlova za etažno (centralno) grejanje, montažom plamenika u kaljevu peć kao i montažom gorionika u odgovarajuće peći za čvrsta goriva;
• Prirodni gas je univerzalni nosilac energije koji omogućuje modernizaciju i povećanje ekonomičnosti mnogih industrijskih, tehnoloških procesa i postrojenja uz manje zagađenje životne sredine;
• Prirodni gas se može koristiti kao sirovina u hemijskoj industriji za proizvodnju vodonika, metana, amonijaka, čađi…Otvaraju se nove perspektive razvoja u našoj sredini;
• Moguća je potpuna automatizacija procesa sagorevanja prirodnog gasa za postrojenje sa širokim opsegom opterećenja I visokim stepenom korisnosti;
• Upotrebom gasa otvaraju se nove perspektive razvoja industrije i preduzetništva.